Việt Nam có một vị trí thuận lợi về mặt địa lý có tiềm năng lớn để phát triển du lịch vì nó có rất nhiều nơi quan tâm, những bãi biển nổi tiếng, hàng ngàn di tích lịch sử, lễ hội, dự trữ sinh quyển thế giới và các di sản văn hóa.
Mặc dù đã được phát triển trong vòng 50 năm qua, hoạt động du lịch ở Việt Nam thực sự đã đi vào cao trào trong những năm 90 nhờ chính sách mở cửa của Chính phủ về hội nhập quốc tế. Trong giai đoạn phát triển khác nhau, mặc dù một số khó khăn, ngành du lịch đã duy trì mức tăng trưởng ổn định, xứng đáng là một ngành kinh tế quan trọng trong nền kinh tế quốc gia.
Đóng góp đáng kể vào sự phát triển kinh tế-xã hội
Theo Cục Du lịch Việt Nam (VAT), Việt Nam mới chỉ thu 250.000 du khách quốc tế trong năm 1990, nhưng con số này đạt 3,8 triệu trong năm 2009, tăng 15 lần, trong khi khách du lịch nội địa là 25 triệu USD, tăng hơn 20 lần. Hiện nay, Việt Nam đứng hàng thứ năm trong số các nước ASEAN cả về số lượng khách du lịch quốc tế và doanh thu từ du lịch.
Các lực lượng lao động trong ngành du lịch đã phát triển nhanh chóng cả về số lượng và chất lượng, hiện đang tự hào với khoảng 1 triệu lao động du lịch. Từ năm 1991 đến năm 2009, người lao động du lịch trực tiếp đã tăng 20 lần, từ 21.000 đến 370.000 trong khi lao động gián tiếp đã được ước tính hơn 700.000 trong năm 2009.
Ngành du lịch luôn được xem như là một sức hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam. Riêng năm 2009, cả nước thu hút 8,8 tỉ USD ra khỏi US $ 22480000000 trong tổng FDI cho ngành du lịch.
Việt Nam đạt gần 4 tỷ USD từ ngành du lịch trong năm 2009 mà đóng góp khoảng 5 phần trăm của GDP của đất nước và đã có một tác động tích cực đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phát triển ở các địa phương khác nhau trong cả nước cũng như về việc khôi phục các làng nghề truyền thống và bảo quản bản sắc văn hóa.
Phát triển du lịch trở thành một ngành công nghiệp tự do khói
Trưởng VAT, Nguyễn Văn Tuấn cho biết rằng mặc dù có tiềm năng du lịch rất lớn, lượng khách quốc tế tại Việt Nam hàng năm vẫn còn thấp so với một số nước trong khu vực như Thái Lan, Singapore và Malaysia do đầu tư không phù hợp trong cơ sở hạ tầng và người nghèo kỹ năng cơ bản trong nguồn nhân lực.
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu hơn, để phát triển ngành du lịch trở thành một ngành công nghiệp tự do khói mà có thể đóng góp vào sự phát triển của đất nước và có khả năng cạnh tranh cao, ông Tuấn cho biết nó là điều cần thiết để cải tạo cơ chế du lịch liên quan và chính sách pháp luật, đối phó với các vấn đề liên ngành, phát triển sản phẩm du lịch mang thương hiệu Việt Nam, thúc đẩy các hoạt động quảng cáo, tăng sức cạnh tranh và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng du lịch.
Một số giải pháp phát triển du lịch đã làm việc tại một cuộc hội thảo quốc gia gần đây phát triển du lịch của Việt Nam trong hội nhập quốc tế. Nhiều người cho rằng, du lịch Việt Nam phải dựa trên nền tảng văn hoá của mình với đầu tư và ưu tiên phát triển một số khu du lịch trọng điểm như Phú Quốc, Nha Trang, Vân Đồn-Hạ Long-Cát Bà, Đà Lạt, Huế và Hội An thay vì đầu tư hiện tại 150 địa điểm du lịch quốc gia và quốc tế.
Hội nhập sâu của Việt Nam vào nền kinh tế thế giới đã cung cấp một sự giàu có của cơ hội phát triển trong khi đặt ra rất nhiều khó khăn và thách thức đối với ngành du lịch. Đất nước này đã đặt mục tiêu thu hút 12 triệu khách du lịch nước ngoài và 35 triệu người trong nước vào năm 2020.
Kỷ niệm 1000 năm Thăng Long sắp tới của Thăng Long-Hà Nội sẽ cung cấp một cơ hội tuyệt vời cho du lịch Việt Nam để khai thác tiềm năng và lợi thế của mình để làm cho một đóng góp lớn hơn phát triển kinh tế của đất nước và hội nhập quốc tế.